سنگ نبشته (تابلوی اعلانات حکومت سلجوقی) مربوط به دوره ابوسعید برسق کبیر از امرای سلطان محمود سلجوقی است و در حدود سال ۵۱۳ هجری قمری نوشته شدهاست و هدف از ایجاد آن اطلاع دستورات و قوانین حکومتی به مردم بوده است.
کتیبه سنگ نوشته در جنوب شرقي راه خرم آباد به خوزستان در خیابان شریعتی شهر خرم آباد قرار دارد.
این سنگ نبشته که پیش از این مردم به زبان محلی به آن “برد نوشته” می گفتند به زبان فارسی و خط کوفی و بر قطعه سنگ بزرگی نوشته شدهاست و با بسم الله شروع می شود .
بنای این اثر تاریخی سنگی به ارتفاع سه و نیم متر در واقع صخره ای عظیم است که به شکل مکعب مستطیل تراش خورده است.
گوشه هاي اين سنگ با جهات فرعي منطبق است. متن این اثر به خط کوفی در چهار سطح آن نقر شده است ، بگونه ای که از چهار جهت قابل مشاهده است. البته متن نقر شده بر روی هر سطح این مکعب مستطیل تکرار متن سطوح دیگر نیست و در واقع کل متن ، یک نوشتار چهار صفحه ای را شامل می شود که از پهنه جنوب شرقي شروع مي شود و به پهنه شمال شرقي پايان مي يابد.
در این کتیبه، یکی از حاکمان سلجوقی به نام امیر اسفهسالار کبیر، ظهیرالدین و الدوله، معینالاسلام ، طغرل لتکین ابوسعید برسق احکامی بشرح زیر در آن نوشته اند:
1 ـ منع مردم از پوشيدن لباس ابريشمي
2ـ اجازه علف چراني به دامداران.
انتخاب محل برای احداث این اثر با دقت خاصی صورت گرفته است . این نقطه که امروزه درست در کنار راه ترانزیت تهران – خوزستان واقع شده در زمان ساخت این اثر نیز یک نقطۀ استراتژیک ارتباطی و مواصلاتی بوده است .
به گونه ای که هر کس که می خواسته از منطقۀ فلات ایران به عراق سفر کند بناگزیر می بایست حتما از این تنگه عبور کند .
متنی که ابتدای سطح جنوب شرقی آغاز و چهار سطح جانبی ستون را به طور پیوسته دور می زند، با خط ساده کوفی نقر گردیده است.
ساخت دژ مستحکم نظامی فلک الافلاک خرم آباد در فاصلۀ کمتر از 1000 متر از این سنگ نوشته در زمان ساسانیان نیز مؤید این مساله در زمان مورد نظر است .سنگ نبشته خرمآباد در سال 1334 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
منبع :
https://www.yjc.ir/00MvAo